Upadłość konsumencka

Utrata płynności, stopniowe popadanie w kłopoty finansowe, następnie spirala długów, z której nie można się wydostać... ten czarny scenariusz jest nieobcy wielu Polakom. Niektórzy wpadają w tarapaty z własnej winy, przez nieprzemyślane zakupy czy inwestycje. Inni mają problemy finansowe z powodów od nich niezależnych, takich jak nieoczekiwane załamanie się koniunktury, czy też przez przypadki losowe (choroby, wypadki itd.).

Do niedawna niewypłacalne osoby fizyczne podlegały po prostu egzekucji komorniczej. Rosnące odsetki nierzadko sprawiały, że zadłużenie było po prostu niemożliwe do spłacenia. W odróżnieniu od firm, osoby fizyczne nie mogły po prostu ogłosić bankructwa. Niedawno uchwalone przepisy zmieniają ten stan rzeczy.

Czym jest upadłość konsumencka?

W założeniu upadłość konsumencka pozwala osobie fizycznej na stopniowe wyjście z dramatycznej sytuacji finansowej. Możliwość ogłoszenia takiej upadłości powinna mieć osoba, której długi mają charakter niezawiniony - tzn. powstały z jej wyraźnej winy.

Dzięki ogłoszeniu upadłości długi oczywiście nie znikają w w magiczny sposób. Należy je spłacać, ale dzięki zastosowaniu przepisów o upadłości dzieje się to w sposób kontrolowany, a po wyczerpaniu możliwości finansowych dłużnika, umożliwia mu się tzw. "nowy start". Przynajmniej w teorii...

Czy warto ogłosić upadłość?

W rzeczywistości przyjęte przepisy budzą kontrowersje. Do najbardziej wątpliwych zapisów zalicza się przede wszystkim konieczność sprzedaży nieruchomości należących do dłużnika (domu, mieszkania itd.) oraz niemożność występowania o upadłość przez małżeństwa.

Z punktu widzenia wierzyciela również przepisy pozostawiają wiele do życzenia. Eksperci wskazują, że wierzyciel np. nie ma obecnie możliwości zgłoszenia wniosku o upadłość swojego dłużnika.

Czy upadłość konsumencka jest sprawiedliwa?

Dla wielu osób przepisy o upadłości konsumenckiej niewątpliwie stanowią jednyną możliwość wybrnięcia z sytuacji bez wyjścia. Warto zadać sobie podstawowe pytanie: czy upadłość konsumencka nie narusza praw wierzycieli?

Przede wszystkim, słuszne wątpliwości budzi ryzyko nadużywania przepisów - można przecież zaciągać kredyty celowo ze świadomością, że nie będziemy ich spłacać ("zadłużę się, zadłużę, a potem ogłoszę upadłość"). Praktyka pokaże czy przepisy odpowiednio zabezpieczają wierzycieli przed tego rodzaju machinacjami.

Po drugie, poddaje się też w wątpliwość samą ideę upadłości ogłaszanej przez osoby fizyczne. Każdy z nas odpowiada przecież za swoje decyzje i każdy powinien odpowiednio zabezpieczyć się przed problemami finansowymi. Z drugiej strony, warto pamiętać, że przywilej ogłoszenia upadłości należy się tylko i wyłącznie osobom, które zadłużyły się nie z własnej winy. O ile korzystać z tego przywileju będą tylko takie osoby, to z punktu widzenia interesu publicznego upadłość konsumencka ma szanse być rozwiązaniem działającym sprawnie i przynoszącym pozytywne skutki w wymiarze społecznym.